เพราะสุขภาพคือต้นทุนของทุกอาชีพ การจัดโต๊ะและท่าทางในการทำงานที่ถูกต้องสามารถลดอาการเจ็บปวดเรื้อรัง เพิ่ม Productivity และสร้าง Wellbeing ให้กับตัวคุณและองค์กรได้พร้อมกัน
Ergonomics คืออะไร?
คำว่า “Ergonomics” มาจากรากศัพท์ภาษากรีก:
- Ergon = งาน / แรงงาน
- Nomos = กฎธรรมชาติ
ดังนั้น Ergonomics คือศาสตร์ที่ว่าด้วย การออกแบบสภาพแวดล้อมการทำงานให้เหมาะสมกับมนุษย์ เพื่อให้เกิดความปลอดภัย ลดการบาดเจ็บ และเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน
ศาสตร์นี้แบ่งเป็น 3 ด้านหลัก:
- Physical Ergonomics – สรีระ, ท่าทาง, การยกของ, ความเหมาะสมของโต๊ะ-เก้าอี้
- Cognitive Ergonomics – ความเข้าใจของสมอง, ภาระทางจิต, ความเครียดจากการทำงาน
- Organizational Ergonomics – วัฒนธรรมองค์กร, ความปลอดภัย, กระบวนการและระบบงานที่เหมาะสม
ผลกระทบของ Ergonomics ที่ไม่ดี
หากสภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม อาจเกิดผลเสียในหลายระดับ:
ต่อตัวพนักงาน
- ปวดหลังส่วนล่าง
- เส้นประสาทกดทับข้อมือ (Carpal Tunnel Syndrome)
- เอ็นข้อมืออักเสบ / นิ้วล็อก / Tennis Elbow
- ปวดคอ ปวดไหล่
- โรคกล้ามเนื้ออักเสบจากการใช้งานซ้ำ (RSI)
- อาการตาล้า จากการจ้องหน้าจอนานเกินไป
ต่อองค์กร
- Productivity ลดลง
- พนักงานลาป่วยเพิ่มขึ้น
- ค่าใช้จ่ายทางการแพงและประกันสุขภาพสูงขึ้น
- ความพึงพอใจและขวัญกำลังใจลดลง
ต่อสังคม
- เพิ่มภาระระบบสุขภาพ
- กระทบต่อคุณภาพชีวิตโดยรวมของแรงงาน
ปรับยังไงให้เหมาะ: หลัก Ergonomic ในออฟฟิศ
1. นั่งให้ถูก (SIT RIGHT)
- เก้าอี้ควรปรับให้รองรับส่วนหลังส่วนล่างได้เต็มที่
- เข่าควรตั้งฉากกับพื้น ข้อเท้าวางราบ
- แขนวางบนโต๊ะหรือลูกแขนที่ไม่ยกไหล่
- หน้าจอควรอยู่ระดับสายตา ตรงกลางของจออยู่สูงกว่าระดับตาเล็กน้อย
2. ยกของให้ถูก (LIFT RIGHT)
- ย่อตัวลงให้หลังตรง ไม่ก้มหลัง
- ใช้แรงจากขาและสะโพกแทนหลังในการยก
- อย่า twist เอวระหว่างยก
3. ดูแลสายตา (ABOUT EYES)
ใช้กฎ “20–20–20 Rule”:
- ทุก 20 นาที → มองไปที่ระยะ 20 ฟุต (6 เมตร)
- มองค้างไว้ 20 วินาที → เพื่อให้ดวงตาได้พักและลดอาการตาล้า
กายบริหารง่าย ๆ คลายเมื่อย
แนะนำให้หยุดพักทุก 30–60 นาที และทำกายบริหาร:
- หมุนคอไปข้างละ 5 ครั้ง
- บิดตัวซ้าย–ขวา เพื่อคลายหลัง
- ยืดแขน ข้อมือ และสะบักเป็นประจำ
การขยับร่างกายทุก ๆ ชั่วโมงช่วยลดอาการกล้ามเนื้อล้าเรื้อรังและเพิ่มการไหลเวียนของเลือด
สรุป: Ergonomics ไม่ใช่แค่โต๊ะเก้าอี้ แต่คือวิธีคิด
การจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมกับร่างกายมนุษย์ไม่เพียงแต่ช่วยลดความเสี่ยงในการเจ็บป่วย แต่ยังส่งผลเชิงบวกต่อการทำงาน ประสิทธิภาพ และความสุขโดยรวมขององค์กร
เริ่มจากการสังเกตตัวเองวันนี้:
- นั่งทำงานนานไปไหม?
- ปวดหลัง ปวดคอ หรือปวดตาหรือไม่?
- โต๊ะ เก้าอี้ หน้าจอ ถูกปรับตามสรีระแล้วหรือยัง?
เพราะแค่ปรับเล็กน้อย… ก็เปลี่ยนชีวิตการทำงานไปได้มาก
บทความนี้จัดทำขึ้นเพื่อเผยแพร่ในกิจกรรม Knowledge Sharing ของบริษัท ยีราฟ จำกัด เพื่อส่งเสริมความรู้ด้านสุขภาพในการทำงานในรูปแบบ Human-Centered Workplace