Knowledge Sharing – หัวข้อ “UX of Banana”
ในหัวข้อนี้ ได้นำเสนอการตีความเรื่อง UX (User Experience) ผ่านตัวอย่างของผลไม้ธรรมดาอย่าง “กล้วย” เพื่ออธิบายแนวคิดการออกแบบที่ดี โดยอ้างอิงจากคุณสมบัติของกล้วยในมุมของการใช้งานจริง
ความแตกต่างระหว่าง UX และ UI
- UX (User Experience): กระบวนการพัฒนาและออกแบบเพื่อแก้ปัญหาให้ผู้ใช้ ตั้งแต่การเก็บข้อมูล ความต้องการ, สร้าง persona, journey map, การออกแบบ flow, wireframe และการทดสอบใช้งานจริง
- UI (User Interface): ส่วนต่อประสานระหว่างผู้ใช้กับระบบ เช่น โทนสี รูปแบบแบรนด์ หน้าตาของแพลตฟอร์ม การจัดวางเมนู ฟอร์ม ขนาดตัวอักษร ปุ่ม ฯลฯ
แนวคิด UX ที่เรียนรู้จากกล้วย
1. Visual Feedback
สีของกล้วยแสดงสถานะความสุก:
- สีเขียว = ยังไม่สุก
- สีเหลือง = พร้อมบริโภค
- สีน้ำตาล/ดำ = สุกเกินไป
เทียบได้กับการใช้สีในระบบ UX เช่น:
- เขียว = success
- เทา = disabled
- แดง = error
- ส้ม = pending
ระบบที่ดีควรแสดงสถานะให้ชัดเจนผ่านสี ข้อความ หรือ icon
2. Color Usage: 60-30-10 Rule
- สีหลัก (Primary) 60%: พื้นหลัง หรือโครงสร้างหลัก
- สีรอง (Secondary) 30%: ฟอนต์ ไอคอนที่ไม่ใช่จุดสนใจ
- สีเน้น (Accent) 10%: ใช้กับ CTA หรือปุ่มหลักเท่านั้น
หลักการนี้ช่วยควบคุมความกลมกลืน และเน้นจุดสำคัญได้อย่างมีระบบ
3. Ease of Use
- กล้วยไม่ต้องล้าง ไม่ต้องใช้มีด ปอกง่าย ไม่มีเมล็ด
- ใช้งานง่าย ไม่ต้องมีคู่มือ ไม่ซับซ้อน
UX ที่ดีควรลดจำนวนขั้นตอน และทำให้ผู้ใช้เข้าใจการใช้งานโดยไม่ต้องอธิบายเพิ่ม
4. Mobility
- กล้วยพกพาสะดวก กินได้ทุกที่ ไม่ต้องเตรียมอุปกรณ์
เทียบกับระบบ: ผู้ใช้ควรสามารถใช้งานฟังก์ชันสำคัญได้จากทุกอุปกรณ์ ทุกสถานที่ เช่น การจัดการคำสั่งซื้อผ่านโทรศัพท์เครื่องเดียว
5. Availability
- กล้วยมีวางขายทุกที่ เข้าถึงได้ง่าย
ระบบที่ดีควรมีความพร้อมใช้งาน เช่น รองรับทุกระบบปฏิบัติการ, แสดงผล Responsive, รองรับผู้ใช้หลากหลายกลุ่ม
6. Navigation & Flow
- กล้วยสามารถเปิด บริโภค และทิ้งเปลือกได้ทันที ไม่มีขั้นตอนซับซ้อน
เทียบกับระบบ UX ที่ดี: ลดจำนวนขั้นตอนให้น้อยที่สุด เช่น
- Add to Cart → Checkout ไม่ควรบังคับผู้ใช้ผ่านหลายหน้าโดยไม่จำเป็น
7. Error Handling
- เปลือกกล้วยลื่นได้ → ต้องมีการจัดการหากเกิดข้อผิดพลาด
ระบบควรเตรียมแผนรับมือ error และแสดงข้อความที่ชัดเจน เช่น ระบบตรวจสอบฟอร์มอัตโนมัติ, แนะนำทางเลือก, ปุ่ม Undo
8. Brand Awareness
- กล้วยเป็นสิ่งที่ผู้คนจำได้ง่าย แม้มีความเกี่ยวข้องกับอุบัติเหตุในภาพจำ แต่กลับเป็นตัวอย่างของสิ่งที่ผู้คนรู้จักและพูดถึงได้เสมอ
ระบบหรือผลิตภัณฑ์ที่ดีควรมีภาพจำบางอย่างที่ชัดเจน เช่น เสียงแจ้งเตือนเฉพาะ, โทนสีที่จดจำได้, หรือวิธีใช้งานที่ต่างจากคู่แข่ง
สรุป
UX ที่ดีต้องมีคุณสมบัติพื้นฐานดังนี้:
- เข้าถึงได้ง่าย (Availability)
- ใช้งานง่าย (Ease of Use)
- ใช้ได้ทุกที่ทุกเวลา (Mobility)
- แสดงสถานะชัดเจน (Visual Feedback)
- มีระบบจัดการข้อผิดพลาด (Error Handling)
- มีโครงสร้างและ Flow ที่กระชับ (Navigation)
- มีความแตกต่างที่ผู้ใช้จดจำได้ (Brand Awareness)
กล้วยเป็นตัวอย่างธรรมชาติของการออกแบบที่สื่อสารความพร้อมใช้งาน ความเข้าใจง่าย และการเข้าถึงได้ชัดเจนโดยไม่ต้องใช้คำอธิบายเพิ่มเติม